UNICEF «Ένα Γνώριμο Πρόσωπο: Η Βία στη ζωή των παιδιών και των εφήβων»





Διαστάσεις του φαινομένου της βίας


300 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως ηλικίας 2 με 4 ετών βιώνουν βία από τους κηδεμόνες τους

Σωματική κακοποίηση

250 εκατομμύρια παιδιά τιμωρούνται σωματικά

Σεξουαλική κακοποίηση

Μόνο το 1% των εφήβων κοριτσιών αναζήτησε επαγγελματική βοήθεια

Πειθαρχία δια της βίας

1.1 δισεκατομμύριο κηδεμόνες δηλώνουν ότι η σωματική βία είναι απαραίτητη για την ανατροφή και την εκπαίδευση των παιδιών

Συντροφική βία

1 στα 4 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών ζουν με μητέρα που κακοποιείται από τον σύντροφο της

Πειθαρχία δια της βίας

2 στα 4 παιδιά δέχονται πειθαρχία δια της βίας από τους κηδεμόνες τους σε συχνή βάση

Χάρτης Σεξουαλικών και Αναπαραγωγικών δικαιωμάτων


  1. Δικαίωμα στη ζωή.
  2. Δικαίωμα στην ελευθερία και στην ασφάλεια του ατόμου
  3. Δικαίωμα στην ισότητα, και στην απελευθέρωση από κάθε μορφή διάκρισης
  4. Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή
  5. Δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης
  6. Δικαίωμα στην πληροφόρηση και στην εκπαίδευση
  7. Δικαίωμα επιλογής γάμου ή όχι και της δημιουργίας οικογένειας
  8. Δικαίωμα να αποφασίσεις αν θα αποκτήσεις παιδιά ή όχι
  9. Δικαίωμα στην φροντίδα και προστασία της υγείας
  10. Δικαίωμα στα οφέλη της επιστημονικής προόδου
  11. Δικαίωμα στην ελευθερία συνάθροισης και στη πολιτική συμμετοχή
  12. Δικαίωμα να είναι κανείς απαλλαγμένος από βασανιστήρια και κακομεταχείριση

    Πηγή: International Planned Parenthood Federation (1994)


Όλοι έχουν δικαίωμα να αποφασίζουν για το σώμα τους, την υγεία τους και την σεξουαλικότητα τους χωρίς φόβο, βία και διακρίσεις. Πιο συγκεκριμένα, έχουν:


  • Δικαίωμα στην σεξουαλική διαπαιδαγώγηση
  • Δικαιώμα πρόσβασης σε ιατρικές υπηρεσίες
  • Δικαίωμα ελευθερίας για το αν θέλεις να είσαι σεξουαλικά ενεργός
  • Δικαίωμα να έχεις συναινετικές σεξουαλικές σχέσεις
  • Δικαίωμα προστασίας από την έμφυλη βία, τον εξαναγκασμό και τον βιασμό
  • Δικαίωμα στην έκτρωση και στο πότε θέλεις να αποκτήσεις παιδιά
  • Δικαίωμα προστασίας από αναγκαστικό γάμο, στείρωση και κλειτοριδεκτομή
  • Δικαίωμα στην πληροφόρηση και στην αντισύλληψη
  • Δικαίωμα να συνάπτεις ερωτική σχέση με όποιο άτομο θέλεις

Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία, η εκστρατεία My Body My Rights

-Το Σώμα Μου Τα Δικαιώματά μου καλεί τους νέους να γνωρίσουν και να απαιτήσουν τα δικαιώματα τους, ενδυναμώνοντας τους έτσι ώστε να εκφράζουν ελεύθερα την σεξουαλικότητα τους.

Για περισσότερα επισκέψου www.amnesty.gr

Ορισμός κακοποίησης - παραμέλησης παιδιών


Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, «η κακοποίηση ή κακομεταχείριση ενός παιδιού περιλαμβάνει όλες τις μορφές σωματικής ή συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής παραβίασης, παραμέλησης ή παραμελημένης θεραπευτικής αντιμετώπισης ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς σκοπούς, η οποία καταλήγει σε συγκεκριμένη ή εν δυνάμει βλάβη της υγείας, της ζωής, της ανάπτυξης ή αξιοπρέπειας του παιδιού, στο πλαίσιο μιας σχέσης ευθύνης, εμπιστοσύνης ή δύναμης».

W.H.O. (1999), Report of the Consultation on Child Abuse Prevention, Geneva.

Τι είναι η ενδοοικογενειακή βία;

Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται κάθε άσκηση βίας, απειλής και βιασμού ή ασέλγειας, σωματικής βλάβης και προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας σε βάρος κάποιου μέλους της οικογένειας.

Ποια άτομα περιλαμβάνονται στην οικογένεια σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία;

Σύμφωνα με τον νόμο 3500/2006, που αναφέρεται στην ενδοοικογενειακή βία, η οικογένεια αποτελείται από τους συζύγους, τους γονείς, τα θετά παιδιά, και τους συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας. Οικογένεια θεωρούνται επίσης, οι συγγενείς μέχρι τετάρτου βαθμού ή πρόσωπα που έχουν ορισθεί ως επίτροποι ή δικαστικοί συμπαραστάτες ή οι ανάδοχοι γονείς.

  • Ο νόμος περί ενδοοικογενειακής βίας θεωρεί και τα ανήλικα τέκνα θύματα ακόμα και στη περίπτωση στην οποία δεν είναι άμεσα παθόντες αλλά τελέστηκε ενώπιον τους αδίκημα ενδοοικογενειακής βίας.

Τι συμβαίνει σε περίπτωση Κακής Άσκησης της γονικής μέριμνας;

Όταν οι γονείς δεν ασκούν σωστά τα γονικά τους καθήκοντα ή δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτά ή υπάρχουν σημάδια σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης στο παιδί τότε κατηγορούνται για κακή άσκηση της γονικής μέριμνας.

Σε αυτήν την περίπτωση, το δικαστήριο μπορεί να αφαιρέσει την επιμέλεια ή την γονική τους μέριμνα από το παιδί.

Αν συμβεί το παραπάνω, η άσκηση της γονικής μέριμνας θα ανατεθεί σε κάποιο άλλο πρόσωπο της οικογένειας (παππούς, γιαγιά, ή στον άλλον γονέα), σε κάποιον τρίτο (ανάδοχη οικογένεια) ή τέλος, σε κάποιο ίδρυμα.

Η παραμέληση αποτελεί επίσης μορφή κακοποίησης καθώς δεν παρέχεται στο παιδί η απαραίτητη φροντίδα για την κάλυψη των βασικών (ρούχα, φαγητό) και των δευτερογενών αναγκών του (τρυφερότητα, ασφάλεια).

Τι μπορώ να κάνω;


Σε περίπτωση που γνωρίζεις ότι ένα άτομο κακοποιείται συστηματικά μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον, μπορείς να καταγγείλεις το περιστατικό στο Κέντρο Άμεσης Δράσης (100) ή να ενημερώσεις το Αστυνομικό Τμήμα και τις εισαγγελικές αρχές της περιοχής σου με επώνυμη ή ΑΝΩΝΥΜΗ καταγγελία.

Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των γονέων;

  • Βασική υποχρέωση των γονέων είναι το ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ.
  • Οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την φροντίδα και την προστασία των παιδιών τους.
  • Οφείλουν να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους με δημοκρατικό τρόπο χωρίς την χρήση βίας, η οποία απαγορεύεται ρητά από το νόμο 3500/2006, α.2.
  • Δεν πρέπει να ξεχνάνε ότι ο διάλογος είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να μάθουν στα παιδιά τους τα όρια που επιθυμούν και ότι η βία αναπαράγει την βία.
  • Μια σχέση που εστιάζει στην φροντίδα συμβάλλει στην θετική ανάπτυξη των παιδιών.

Μορφές κακοποίησης


Σωματική κακοποίηση: εσκεμμένη συμπεριφορά που προκαλεί σωματικό πόνο όπως χαστούκι, σπρώξιμο, δάγκωμα, κλωτσιά

Σεξουαλική κακοποίηση: η επιβολή σεξουαλικής πράξης χωρίς συναίνεση όπως βιασμός, παρενόχληση ή έκθεση ακατάλληλου υλικού σε κάποιον

Ψυχολογική κακοποίηση: βρισιές, προσβολές, ταπείνωση, εμπόδια στην επικοινωνία με γνωστούς ή φίλους

Παραμέληση: μη επαρκής ή έλλειψη φροντίδας

ΝΑ ΘΥΜΑΣΑΙ

  • Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι δικό σου λάθος
  • Δεν είσαι μόνος/η
  • Μίλησε σε κάποιον που εμπιστεύεσαι
  • Μοιράσου τις ανησυχίες σου και τα συναισθήματα σου
  • Μην διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια
Η ενδοοικογενειακή βία στην χώρα μας διώκεται ποινικά και υπάρχουν διατάξεις στο Νόμο 3500/2006 που αναφέρονται στην προστασία των μελών μέσα στην οικογένεια απέναντι σε κάθε μορφή βίας ή κακοποίησης.


Τι μπορεί να είναι σεξουαλική κακοποίηση;


Η σεξουαλική κακοποίηση είναι κάθε ενέργεια ή προσπάθεια που γίνεται προκειμένου ένα άτομο να πάρει μέρος σε κάποια σεξουαλική δραστηριότητα χωρίς την συγκατάθεση του. Μπορεί να περιλαμβάνει σωματική και μη σωματική δραστηριότητα και να έχει διάφορες μορφές.

Παραδείγματα σεξουαλικής κακοποίησης

  • Αγγίγματα στα γεννητικά όργανα του παιδιού ή σε άλλα σημεία του σώματος του
  • Ο εξαναγκασμός του παιδιού να αγγίξει τα γεννητικά όργανα κάποιου άλλου
  • Ο εξαναγκασμός (βιασμός) ή η παρότρυνση του παιδιού για κάποια σεξουαλική δραστηριότητα
  • Η έκθεση και η προβολή στο παιδί ακατάλληλου υλικού (φωτογραφίες, βίντεο)
  • Η εκμετάλλευση ενός παιδιού για δημιουργία ακατάλληλου υλικού
  • Η διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκου για ερωτική συνεύρεση
  • Η παρακολούθηση του παιδιού με ανάρμοστο τρόπο

ΝΑ ΘΥΜΑΣΑΙ

ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΣΕ ΑΓΓΙΞΕΙ ΑΝ ΔΕΝ ΘΕΣ ΝΑ ΣΕ ΑΓΓΙΞΕΙ Η ΝΑ ΣΕ ΑΝΑΓΚΑΣΕΙ ΝΑ ΕΜΠΛΑΚΕΙΣ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝ ΔΕΝ ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΕΙΣ.

ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

1. Κανόνας Μαθαίνουμε στα παιδιά ποια είναι τα όρια μεταξύ του καλού (εξέταση από τον γιατρό) και του κακού αγγίγματος (άγγιγμα από κάποιον ξένο). Ρωτήστε τα τι πιστεύουν ότι είναι σωστό και τι όχι.
2. Κανόνας Ενθαρρύνετε και καλλιεργήστε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας προκειμένου να μην διστάσουν να σας αποκαλύψουν αν κάποιος τα "πληγώσει".
3. Κανόνας Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν όρια στο σώμα τους και ότι κανείς δεν μπορεί να τα παραβιάσει χωρίς την θέληση τους.
4. Κανόνας Οι γονείς ή άλλα σημαντικά πρόσωπα θα πρέπει να θυμούνται ότι ποτέ δεν είναι αργά να κάνουν διάλογο με τα παιδιά τους για την προστασία του σώματος τους.
5. Κανόνας Τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν ότι το σώμα τους είναι δικό τους και ότι κανένας δεν έχει το δικαίωμα να το αγγίζει.
6. Κανόνας Αν κάποιος προσπαθήσει να τα αγγίξει με “περίεργο” τρόπο μπορούν να πουν "Όχι" ή "Σταμάτα, δεν μου αρέσει αυτό".
7. Κανόνας Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι αν κάποιος παραβιάσει τα όρια τους είναι σημαντικό να μοιραστούν το "μυστικό" αυτό χωρίς ντροπή ή φόβο.
8. Κανόνας Ειλικρινής διάλογος και ενημέρωση των παιδιών σχετικά με τα σωματικά όρια και ενθάρρυνση έκφρασης των συναισθημάτων τους.
9. Κανόνας Το παιδί πρέπει μόνο του να αποφασίζει χωρίς πίεση αν θα θέλει να αγκαλιάσει ή να φιλήσει κάποιον. Πείτε του ότι μπορεί να συμπεριφερθεί με τον τρόπο που θα αισθάνεται πιο άνετα.
10. Κανόνας Μάθετε στο παιδί τα ακριβή ονόματα των γεννητικών του οργάνων και τις λειτουργίες τους.

Μίλησε σε κάποιον που εμπιστεύεσαι ή κάλεσε δωρεάν στον αριθμό 1056 (Χαμόγελο του Παιδιού) για να ζητήσεις βοήθεια.



Είναι ενάντια στο νόμο ένας ενήλικας να προβεί σε σεξουαλική επαφή με κάποιον ανήλικο κάτω των 15 ετών.
Ισχύει το ίδιο και για τα αγόρια και τα κορίτσια



Τα Ηνωμένα Έθνη, στην Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, διακήρυξαν ότι τα παιδιά δικαιούνται ειδική βοήθεια και υποστήριξη.

Έτσι, στις 20 Νοεμβρίου του 1989, ψηφίστηκε η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού που είναι το σημαντικότερο κείμενο για την προστασία των παιδιών.

Όπως οι μεγάλοι έχουν δικαιώματα, το ίδιο έχουν και τα παιδιά

Κάθε παιδί έχει δικαίωμα να είναι παιδί


ΑΣ ΡΙΞΟΥΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

Μπορείς να διαβάσεις ολόκληρη την Σύμβαση στο www.0-18.gr/gia-paidia

Εργαστήριο Μελέτης Συμπεριφορών Υγείας και Οδικής Ασφάλειας

Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο



Εσταυρωμένος, Τ.Κ. 71004, Ηράκλειο, Κρήτη, Ελλάδα

Τηλ.: 2810 379516 – 2810 379518 – 2810 379528

Ακολουθήστε μας

Η σελίδα αυτή διαμορφώθηκε στο πλαίσιο του έργου “Δράσεις προώθησης της ισότητας των φύλων στην Περιφέρεια Κρήτης 2018-2020”